Marka-Patent vekili bir avukatın not defterinden

Janset Hanım’ın Gerçekleşemeyen Mükemmel Tatili

Janset Hanım, İstanbul’da, bir firmada üst düzey yönetici olarak çalışmaktadır. İş hayatının yoğunluğundan bunalan Janset Hanım, aynı zamanda, karnelerini çok iyi getiren çocuklarını ödüllendirmek amacıyla güzel bir otelde rahatlatıcı bir tatil yapmaya karar verir.

Bir süre, hangi otellerin en iyi tatili sunabileceğine araştıran   Janset Hanım, sonunda, Türkiye’de hizmet kalitesiyle ünlenmiş X Otelinde rezervasyon yaptırmaya karar verir.

Gerçi X oteli epeyce pahalı bir oteldir. Fakat; “Deluxe All inclusive” bir oteldir.

Araştırma yapmaya oldukça önem veren Janset Hanım, bir süre X Oteline ait haberleri ve müşteri görüşlerini okur ve iyice ikna olur: Otelin müşteri yorumlarından aldığı puan, Ülkenin en iyi otellerinden biri olduğunu açıkça göstermektedir.

 Bu otel, tam da istediği gibi, lüks bir tatil yapabileceği, ideal bir oteldir.  Çocukları için pek çok aktivite mevcuttur, birbirinden lezzetli yemeklerin sunulduğu açık büfe yemekler, yorumlarda çok fazla övülmüştür.  24 saat, yıllanmış içkilerin de dahil olduğu sınırsız bar servisleri eşini çok mutlu edecektir.

Jakuzili bir süit oda almaya karar verir. Ailesi ile birlikte yapacakları lüks bir tatil, onu, iş hayatının stresinden, bir süre de olsa, uzaklaşabilecektir. Hem ailesinin, hem de Janset hanımın, bu tatili sonuna kadar hak ettiğine hiç kuşku yoktur. Hemen, arama motoruna X Otelinin adını yazar. Karşısına çıkan Listeden otelin adının yazılı olduğu internet sitesini tıklar.

Janset hanım çok şanslıdır. Yüksek sezon için rezervasyon yapmasına rağmen, otel, hem erken rezervasyon indirimi, hem de rezervasyonun yapıldığı güne özel indirimler yapmaktadır.

Deniz manzaralı bir süit oda seçer, Oda, muhteşem görünmektedir. Çocukları için ayrı bir yatak odası da vardır.

 Özel ve erken rezervasyon indirimlerini yakaladığına çok sevinir. Sitede bulunan formu doldurur. Hemen sonra websitesinde gördüğü telefon numarasını arayarak rezervasyonunu onaylar. Hiç vakit kaybetmek istememektedir; üstelik, indirim de bütçesi için hatırı sayılır bir tasarruf sağlamaktadır. Telefonda görüştüğü kişi , Janset Hanım’a bu rezervasyonun geçerli olması için ücreti peşin ödemesi gerektiği bilgisini verir.  Janset Hanım, kurduğu tatilin hayaliyle, ödemeyi hemen yapar.

Janset hanım, X oteli gibi, lüks bir otelde hem de nispeten uygun bir fiyata rezervasyon yaptığı için, çok mutludur. Eşi, çok şaşıracak ve her zaman olduğu gibi, onu takdir edecek, karısının ne kadar becerikli bir kadın olduğunu, gururla anlatacaktır.

Tahmin ettiği gibi de olur. Hem kocası hem de rezervasyon hikayesini anlattığı arkadaşları onun becerisini takdir ederler. O, başarılı bir kadındır. Üstelik şansı da hep yaver gitmektedir.

Aradan geçen aylar sonunda, Nihayet, Janset Hanım, eşi ve çocukları ile birlikte kendilerini deniz kenarındaki muhteşem otellerinde bulurlar. Otel, umduklarından çok daha güzeldir. Lobi salonu, çok çarpıcıdır. Olağanüstü lüks döşenmiştir. Resepsiyona yönelirler. Janset Hanım, aylar önce yaptırdığı rezervasyondan bahseder ve check-in yaptırmak ister. 

Fakat, bir aksilik vardır. Janset hanım ve ailesinin kimliklerini alan resepsiyonist , Janset Hanım’ın ve ailesinin adını kayıtlarda bulamamaktadırlar.

 Janset Hanım’dan, görüşme yaptığı kişinin mümkünse adını, konuştuğu numarayı ve ödeme yaptığı hesap numarası bilgilerini ister.

Janset Hanım, tedbirli bir kadındır. Rezervasyon sırasında aradığı telefon numarasını, konuştuğu kişinin adı gibi bilgileri not almıştır. Ödeme yaptığı banka dekontu da yanındadır. Hepsini resepsiyoniste verir. Fakat; Yavaş yavaş sinirlenmeye başlamıştır. “Bu nasıl bir organizasyon bozukluğu? , kayıtlarınızı nasıl tutuyorsunuz siz?” diye söylenmeye başlar.

Resepsiyonistler , çok kibardır. Fakat, ellerindeki belgeleri inceledikçe, gülümseyen yüzleri asılır, üzüntülü bir ifadeye dönüşür.

Küçük bir araştırma sonunda anlaşılır ki; Janset Hanım’ın rezervasyon yaptırdığı, kendisini otel personeli olarak tanıtan kişi, aslında, otel personeli değildir. Otel ile hiçbir ilgisi de yoktur. Janset hanımın konuştuğu telefon numarası, otele ait bir numara değildir.   Konaklama bedelinin yatırıldığı banka hesap numarası da otele ait bir hesap değildir.

Maalesef, Janset Hanım, dolandırılmıştır.

Otel ile hiç ilgisi olmayan, tamamen sahte olarak hazırlanmış, fakat otelin adını taklit eden bir web sitesine yönlendirilmiş, sahte sitede bulunan telefon numarasından oteli aradığını zannederek, profesyonel bir dolandırıcı ile konuşmuş ve dolandırıcının yönlendirmesi ile, sahte bir hesaba, otelin konaklama bedelini yatırdığını zannederek küçük bir servet yatırmıştır.

Janset hanım, önce başına gelenleri kabul etmek istemez. Oteli, Otel görevlilerini suçlar. Ama, maalesef, haklı değildir.

Tüm ailesinin yüzünde büyük bir hayal kırıklığı vardır. Hepsinin bakışları onun üzerinde, hepsi, ondan bir açıklama beklemektedir. “Bu hatayı nasıl yapmıştır.” “onun gibi başarılı bir işkadını, nasıl olmuşta dolandırıldığını anlamamıştır.” “Nasıl olmuş da hem küçük bir servet kaybetmiş hem de ailesinin tatilini berbat etmiştir”

Durum, tamamen açığa çıktıktan sonra, çaresiz kalan ve kendini yalnız hisseden Janset Hanım, çaresizce, otel personelinden “kendisine yardımcı olmalarını” ister. “hem o hem ailesi çok kötü durumdadır.” “yaptığı bir hata ile ailesinin tatilini de berbat etmiştir.” Oteli de suçlar “Nasıl olurda, otel, böyle bir sahteciliğe karşı önlem almaz.” “müşterilerinin dolandırılmasına seyirci kalır”

Gözlerinden, yaşların boşanmasını engelleyememektedir. Yaşadığı stresten ağzı kurumuştur. Konuşmakta güçlük çekmektedir.

Bir koltuğa çöker… içecek bir şeyler ister. Yapılacak bir şeyler olmalıdır. Otel personelinden yardım ister…

Otel personeli, ödenen konaklama bedeli için ellerinden bir şey gelmeyeceğini anlatmaya çalışırlar. Ancak, konaklama bedelini ödemeleri şartıyla, Otel dolu olmasına rağmen, ailenin konaklaması için bir ayarlama yapmaya çalışabileceklerini söylerler.

Fakat Janset Hanımın ailesi, ikinci defa, tatil için bir bütçe ayıracak durumda değillerdir. Zaten, bütçeleri olsa bile, artık, bir tatil yapacak halleri de kalmamıştır.

Janset Hanım, tarifsiz bir üzüntü içerisindedir. Eşinin teselli sözleri de işe yaramaz. Aylardır, ailecek, bu an için bekliyor olmaları nedeniyle, hayal kırıklığına uğramıştır. Ellerinde, valizleri, çantaları, deniz oyuncakları ile otelin önünde kalakalmışlardır.

Bu tatil için iş yerinden izin almış, çocukları için alışveriş yapmıştır. Bunun yanı sıra azımsanamayacak bir ücret ödemiş; gerçekten rezervasyon yaptırdığını zannetmiştir. Janset Hanım, parasını geri almak ve bu kişilerin cezasını çektiğini görmek istemektedir.

Janset Hanım’ın yaptığı ödemeyi X Otelinden talep etmesi mümkün değildir: neticede Otelin, dolandırılmasında, hiçbir sorumluluğu yoktur. Dolandırıcılar, X Oteline ait web sitesini birebir kopyalamış, üstüne sanki X Otelinde çalışıyorlarmış gibi bir intiba oluşturmuş ve Janset Hanım’dan ödeme talep etmişlerdir.

Ortaya çıkan durumda, hiç kuşkusuz, Otel’de mağdurdur. Müşteri kaybettiği gibi, bu tarz sahte işlemlerin otelin imajını derinden sarsacağı, otele olan güveni zedeleyeceği çok açıktır.

Otelin adının, sahte internet siteleri nedeniyle mağdur olan müşterileri üzerinden haber olması asla kabul edilebilecek bir durum değildir. Ciddi itibar kaybı doğurabilecek bir durumdur.

  • Peki… Şimdi, Janset Hanım Ne Yapabilir?

Janset Hanım ilk olarak polise gider ve suç duyurusunda bulunur. Elindeki tüm dekontları, kişiler ile görüşmeleri, kişilerin bildirdikleri isimleri, ilgili web sitesinin adını polise bildirir.

Daha sonra ise bilişim hukuku alanında uzman kişilerden hukuki yardım alma yoluna başvurur.

Maalesef ki dolandırıcılık davalarında Janset Hanım gibi birden fazla kişi mağdur olmaktadır. Çok sayıda şikâyetlerle kabaran dosya sayıları yüzünden,  soruşturmalar uzun sürmektedir. Dolandırıcıların kullandığı teknik yöntemler, sahte sitelerin farklı ülkeler üzerinden yönlendirilmesi, soruşturmaları içinden çıkılamaz hale getirebilmektedir.

 Janset Hanım’ın şikâyet sonrası yapacağı pek bir şey kalmayacaktır. Soruşturma, artık, internet suçlarını kavramaktan ve hızla gelişen internet suçlarına karşı önlem alabilme refleksinden, maalesef çok uzak hantal devlet yapısının ellerindedir.

Yıllar sonra sanıklar yakalansa bile, atı alan Üsküdar’ı geçmiştir. Janset hanımın parası muhtemelen, çoktan dolandırıcılar arasında paylaşılmış ve harcanmıştır.

Asıl olan, Janset Hanım’ın durumuna düşmemektedir. Peki Janset Hanım’ın başına gelenleri yaşamamak için ne yapabiliriz? Ne tür önlemler alabiliriz?

  • Janset Hanım dolandırılmamak için ne yapabilirdi?

Bir web sitesinin sahte olup olmadığını anlamak, ilk bakışta kolay değildir. Ancak başvurulabilecek bazı yollar vardır. Janset Hanım’ın durumuna düşmemek için şu detaylara dikkat etmeniz yerinde olacaktır:

İlk olarak; web sitesinin adres çubuğunda (adresin yer aldığı kutucukta) yer alan asma kilit simgesidir. Bu asma kilit, yeşil ise, site, genelde güvenli bir web sitesidir. Bazı durumlarda, bu asma kilit ikonu, sarı ve/veya “uyarı üçgenli, ya da asma kilit simgesi kırık olabilir. Asma kilit simgesinin yeşil dışında herhangi bir renkte olması, üzerinde çarpı işareti bulunması, yanında uyarı yer alması gibi durumlar, web sitesinin güvenli olmadığına gösterir.

İkinci önemli nokta, arama motorunda bulunan ilk sonuca tıklarken dikkatli olunmalıdır. Zira bu tür dolandırıcılık faaliyetlerinin peşinde olan kişiler bu işi meslek edinmiştir, genelde sahte web sitelerini öne çıkarmak için gerekli reklam ücretlerini ödemekten de çekinmezler. Öne çıkarılan, ilk sıralarda yer alan bir web sitesinin gerçek ve güvenli olduğunun garantisi yoktur. Bu noktada, diğer sonuçları incelemek de kullanıcının yani bizlerin sorumluluğudur.

Web sitelerinin adlarında zaman zaman yanlış kelimeler, uydurma uzantılar (com yerine xyz gibi) olabilmektedir. Sahte web sitelerinde, ayrıca, sıklıkla yazım ve dilbilgisi hatalarına rastlanır.

Sahte web sitelerinde genellikle “Gizlilik Politikası” sayfası olmaz.

Diyelim ki sahte web sitesini fark edemediniz ve bilgilerinizi girdiniz. Sizinle iletişime geçecek olan kişilerin tarafınıza verdiği bilgilere dikkat etmelisiniz. Bu gibi kötü niyetli kişiler, genellikle kredi kartı ile ödeme yapmak istediğinizi söylediğinizde, sistemin çalışmadığı, ödemede bir sorun çıktığı gibi iddialarda bulunacaklar ve sizlerden havale/EFT yoluyla ödeme talep edeceklerdir. Havale talep edilen hesap sahibi ile, rezervasyon yaptırmaya çalıştığınız Otel sahibinin aynı olup olmadığını, Google, Yandex gibi arama motorlarında yapacağınız kısa bir aramayla denetleyebilirsiniz.

Birden fazla web sitesinin, aynı otel için sonuçlarda çıkıp çıkmadığına bakabilir, farklı web sitelerinde bulunan farklı numaraları arayarak şüphelerinizi giderebilir ve hatta dolandırıcıları otele bildirebilirsiniz.

Sahte web sitelerden tarafınıza gönderilecek ödeme taleplerini yerine getirmemek gerektiği ortada – ancak aynı zamanda bu sahte web sitelerine hiçbir bilgi de vermemeniz gerekmektedir. Bildirdiğiniz isimler, e-mail adresleri, adresler, telefon bilgiler, kimlik numaranız gibi bilgileriniz çalınabilir, kötü amaçlar için kullanılabilir ve bilginiz olmadan işlenip başkalarına satılabilir. Yukarıdaki belli başlı yolları izlemeniz hem paranızı hem de kişisel bilgilerinizi güvende tutmanıza yardımcı olacaktır.

  • Bu durumla karşılaşan bir otel sahibi ne yapmalı?

Bu gibi dolandırıcılık vakaları yalnızca Türkiye’de değil tüm dünyada sıkça yaşanıyor: https://blog.knowbe4.com/fake-hotel-website-scams-target-travelers-and-hotels, https://scambusters.org/hotelbooking.html gibi sayısız haber bulmanız mümkün.

Her ne kadar, görünürdeki mağdur Janset Hanım ve ailesi olsa da, gerçekte, otellerin bu gibi kötü niyetli işlemlerden etkilenmediğini söylemek kesinlikle  mümkün değil. Oteller, çok büyük yatırımlarla kurulan ticari işletmelerdir. Kazançlarında en önemli etken müşteri memnuniyetidir.  Bu anlamda oteller, imajları için çok ciddi yatırım yaparlar. Oteller sahipleri tarafından devamlı olarak iyileştiriliyor. Tüm oteller, kendi çaplarında, önemli bir marka değerine sahiptirler: Bu marka değerinin korunması, sahip oldukları imajın ve güvenin korunmasına doğrudan bağlıdır.

Dolandırıcılar , maalesef, elbette öncelikle pahalı olan oteller olmak üzere , küçük büyük demeden tüm otel işletmelerini hedef alıyorlar.

Mağdurların sayısı arttıkça, otelin itibarı da ters orantılı olarak etkileniyor: insanlar her ne kadar otel tarafından dolandırılmıyor olsa da, otelin adının bu gibi dolandırıcılık haberlerinde geçiyor olması otellerin ciddi prestij kaybına neden olabiliyor. Bu tür haberler, Otelin imajını olumsuz etkiliyor. Hiç kuşkusuz bu imaj ve güven kaybı, sonuçta otelin giderek ağır ticari kayıplara uğraması sonucunu doğurabiliyor.

 Neticede, Janset Hanım ve diğer mağdurlar kadar otellerin de bu dolandırıcılıklarla mücadele etmesinde büyük yararı var.

Otellerin yapabileceklerinin başında, kendilerine ait güvenli bir web sitesi edinmek ve bu web sitesinin kopyalanmasının olabildiğince önüne geçmek var.

Diğer yandan, Türkiye’de ve yurt dışında marka tescili yolu ile markalarının taklit edilmesini, çalınmasını, her türlü ihlalini engellemeliler. Marka tescili ve bu sayede elde edilen koruma, hem ülke içinde hem yurt dışında suç ve suçludan korunmanın ilk ve en önemli önlemi olarak düşünülmeli.

Markanız ve web siteniz güvenli olsa dahi, bu, web sitenizin kopyalanamayacağı anlamına gelmiyor: Bu noktada otel tarafından yapılması gereken en önemli husus; sahte web sitelerinin oluşturulup oluşturulmadığını kısa aralıklarla düzenli olarak takip etmek, bu sayede sahte web sitesini açıldığı gün tespit ederek, dolandırıcılar henüz amacına ulaşamadan ,önlemler almak mümkün.

Sahtecilik tespit edildiğinde, olası suç veya suçları önlemek için ülke içerisinde ve web sitesinin kontrol edildiği yabancı ülkelerdeki  kamu otoritelerine harekete geçirmek ,  ve web sitesini henüz suç işleyemeden bertaraf etmek mümkün olabiliyor. 

Önerimiz, web sitelerinin düzenli olarak kontrolünün aksatılmaması ve bu web sitelerinin ‘take-down notice’ işlemleri için uzmanlardan yardım alınmasıdır.

Janset Hanım ve X Oteli, örneğine geri dönersek, bu yazıdaki hususlara dikkat etmiş olsalardı. Janset Hanım ve ailesi arzu ettikleri ve bedelini ödedikleri tatillerini sorunsuz şekilde yapabilirler ve yaşamları boyunca unutmayacakları ağır bir travma yaşamazlardı.   – Diğer yandan, X Otelinin adı da haksız yere dolandırıcılık eylemiyle anılmaz ve dolandırıcılık ve mağduriyet konusunda haber olmazlardı. Her ne kadar bu olaylardaki tek suçlu dolandırıcı, kötü niyetli kişiler olsa da bu kişilerin eylemlerinin önüne geçmek bizim de elimizde. Sevdiklerinizle nice keyifli, güvenli ve sağlıklı tatiller geçirmeniz dileği ile …

Marka ve Patent Vekili

Av.Zehra GÜRBÜZ ÖNAL

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir